Οικονομικός Ανταρτοπόλεμος;

Εντάξει, είναι αλήθεια ότι με αφορμή την κρίση στην ευρωζώνη έχουν βγει στην επιφάνεια ένα σωρό πιθανές και απίθανες θεωρίες. Πολλές από αυτές προσεγγίζουν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας.

Δε χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να συμπεράνει ότι γίνεται συνεχώς εντονότερη η ψυχολογική ένταση μεταξύ χωρών, που υποτίθεται ότι έχουν περισσότερα κοινά στοιχεία παρά διαφορές. Γι' αυτό άλλωστε επέλεξαν να ενοποιηθούν νομισματικά. Μία από αυτές τις θεωρίες, αυτή του αρθρογράφου Cullen Roche, στο διαδικτυακό οικονομικό forum PragmaticCapitalism υποστηρίζει ότι η χώρα που θα πρέπει να εγκαταλείψει το Ευρώ δεν είναι η Ελλάδα αλλά η Γερμανία. Άλλωστε, το καθεστώς ελεγχόμενης κρίσης στην ευρωζώνη, ευνοεί τα εξαγωγικά παιχνίδια της Γερμανίας η οποία έτσι κι αλλιώς δανείζεται με συντριπτικά μικρότερα επιτόκια από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και τις υπόλοιπες μή ευνοημένες χώρες που έχουν χτυπηθεί από την trendy οικονομική κρίση.

Προσθέτω, ότι το λογικό θα ήταν να δημιουργηθούν συμμαχίες κρατών με παρόμοια οικονομικά περιβάλλοντα, παρόμοια προβλήματα και κοινές ανάγκες. Ένα μέτωπο χωρών που θα στεκόταν απέναντι στην ισχυρή (εντός ευρωζώνης) Γερμανία, θα την οδηγούσε στην αβεβαιότητα της οικονομικής αποσταθεροποίησης και θα την έκανε περισσότερο δεκτική σε διαπραγματεύσεις και υποχωρήσεις έναντι των ασθενέστερων.

Αν τραβούσαμε το σενάριο στα άκρα, μια ενδεχόμενη περιθωριοποίηση της Γερμανίας, θα ήταν καταστροφική για τις εξαγωγές, που είναι ο κινητήριος μοχλός της οικονομίας της.

Μπορεί η θεωρία του Roche να ακούγεται υπερβολικά ιδανική για να είναι αληθινή, όμως όσο το ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον φορτίζεται με κραυγαλέες ανισότητες, τόσο πιο πιθανό είναι να λάβει διαστάσεις χιονοστιβάδας, και ο ψυχολογικός πόλεμος μεταξύ (ισότιμων υποτίθεται) χωρών να εξελιχθεί σε πραγματική οικονομική πολεμική διένεξη μεταξύ ισχυρών και ασθενών οικονομιών. Το χειρότερο απ' όλα, που δυστυχώς δεν αποτελεί σενάριο φαντασίας, είναι πως όλα δείχνουν ότι αν δεν υπάρξει εκτόνωση με πιο διαλλακτικές πολιτικές εκ μέρους των ισχυρών, η συντονισμένη έκρηξη των ασθενέστερων θα είναι αναπόφευκτη.

Και αν το όραμα της θέσπισης ενός κοινού νομίσματος ήταν μία ομογενής, ενοποιημένη Ευρώπη, ίσως το Ευρώ φέρνει ως έμμεσο αποτέλεσμα τη διάσπαση, την ανισότητα και τους ισχυρούς τριγμούς μεταξύ των κρατών-μελών. Ίσως δούμε τα spreads, τα ομόλογα και τις τράπεζες να παίρνουν το ρόλο οπλικών συστημάτων. Και, όπως όλοι γνωρίζουμε, αυτή δε θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που μία παγκόσμια πολεμική σύρραξη, οικονομική αυτή τη φορά, θα ξεκινήσει μέσα στη θερμή αγκαλιά της γηραιάς ηπείρου.

Στέλιος Καλογεράκης
27/05/2012

Η Πύρρειος Νίκη του προεκλογικού μας καρναβαλιού.

Προεκλογικό Ρέθυμνο... διαβάζω τις δημοσκοπήσεις και εκπλήσσομαι που αντιμετωπίζονται με τέτοια βαρύτητα όταν ξέρω ότι οκτώ από τους δέκα γνωστούς μου δεν ξέρουν ακόμα τι θα ψηφίσουν στις εκλογές.

Την περασμένη Κυριακή έπινα τον καφέ μου στη μπάρα ενός από εκείνα τα μαγαζιά που τράφηκαν και γιγαντώθηκαν από το μεδούλι του lifestyle. Πίνοντας τον καφέ μου κοιτάζω γύρω. Βλέπω συνομήλικούς μου με γυαλιά ηλίου παρά το χαμηλό φωτισμό του εσωτερικού χώρου, και επώνυμα ρούχα στα πρότυπα λαϊκοπόπ τραγουδιστών σε μεγάλες πίστες. Δεν είναι μόνο τα ρούχα, αλλά οι κινήσεις, ο τρόπος ομιλίας τους με κάνουν να πιστεύω ότι αρκετοί άνθρωποι γύρω μου έχουν την ψευδαίσθηση ότι βρίσκονται κάπου αλλού, στο Los Angeles, στη Νέα Υόρκη, στο Mailbu, οπουδήποτε αλλού, εκτός από τη χρεοκοπημένη Ελλάδα του 2012.

Όλα αυτά, την ίδια στιγμή που οι δημοσιογράφοι διαλαλούν το θάνατο του lifestyle που, όπως λένε, πέθανε τη στιγμή της χρεοκοπίας του σελέμπριτι μεγαλοεκδότη, του εκκεντρικού σχεδιαστή μόδας, του μέσου (χαμηλόμισθου πλέον) νεοέλληνα. Όμως τα ψηφοδέλτια των κομμάτων αποτελούν την έμπρακτη απόδειξη ότι η κενότητα του lifestyle είναι εδώ, πανίσχυρη, και ελλείψει ουσιαστικών προτάσεων αποτελεί το άλλοθι του πολιτικού κόσμου για απροκάλυπτα δημαγωγική ψηφοθηρία.

Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι η σύνθεση του κοινοβουλίου που θα προκύψει από αυτές τις εκλογές θα είναι η χειρότερη των τελευταίων δεκαετιών. Αν και θεωρώ θετικό στοιχείο τον πιθανό πολυκομματικό της χαρακτήρα, η ευφάνταστη ανθρωπογεωγραφία της δεν είναι φορέας θετικών υποσχέσεων. Ξεπεσμένοι καλλιτέχνες, γόνοι πολιτικών τζακιών με μηδενική κοινωνική προσφορά, άεργοι συγγραφείς, πρώην μοντέλα, αθλητές και ολυμπιονίκες, αιμοδιψείς νεοναζί, αργόσχολοι πρώην συνδικαλιστές, ανεπάγγελτοι πολιτικοί κλώνοι και επαγγελματίες καιροσκόποι που αποσκοπούν στη βουλευτική σύνταξη... όλοι αυτοί θα κατακτήσουν ένα κομμάτι εξουσίας την επόμενη μέρα των εκλογών.

Πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι κάποιος από ένα τέτοιο πολιτικό τοπίο; Άλλωστε, το κοινοβούλιο δεν υπήρξε ποτέ στη συλλογική συνείδηση ως ένα πεδίο κοινωνικής προσφοράς αλλά ως ένας τρόπος αυτοεπιβεβαίωσης και προσωπικής ανέλιξης. Πολλοί διογκωμένοι εγωισμοί στον ίδιο χώρο καθορίζουν το δικό σου και το δικό μου μέλλον.

Τετάρτη βράδυ, στο lobby του ξενοδοχείου President στην Αθήνα. Μόλις είχε ολοκληρωθεί η ομιλία τριών υποψηφίων βουλευτών μεγάλου κόμματος. Ανάμεσα στις ανατρεπτικές αφίσες μιας έκθεσης του street artist Theopsy, ένας από τους υποψήφιους μιλούσε μεγαλόφωνα στο κέντρο μιας παρέας καλοντυμένων μεσήλικων: “Δεν υπάρχει κενένα πρόβλημα, το θέμα των συντάξεων θα το λύσουμε μέσα σε ένα μήνα!...” καθώς μιλούσε τέντωνε το στήθος με υπεροψία και κουνούσε τα χέρια σα να είχε ξεπηδήσει μέσα από βασιλικό πορτραίτο της αναγέννησης. Οι μεσήλικες γύρω του τον άκουγαν εκστασιασμένοι, περιμένοντας ίσως και αυτοί ένα ξεροκόμματο από την πίτα της χρεοκοπημένης εξουσίας. Δυστυχώς οι χειροκροτητές θα υπάρχουν όσο υπάρχει το δόλωμα του ρουσφετιού, του βολέματος και των άνυδρων υποσχέσεων. Φέρνω στο μυαλό μου το βιβλίο “Η Τέχνη του Να Έχεις Πάντα Δίκιο” του Arthur Schopenhauer. Όταν η πολιτική μιας χώρας σε μία κρίσιμη καμπή της ιστορίας της καταντά να είναι ταυτόσημη με ρηχές πολιτικάντικες σοφιστείες, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.

Το βράδυ αυτής της Κυριακής περνάμε έξω από το Σπίτι του Πολιτισμού στην Πλατεία Μικρασιατών, Ένα κομματικό αντίσκηνο στην είσοδο της πλατείας θυμίζει άλλες εποχές ενώ οι κολλημένες αφίσες στους τοίχους, υποδηλώνουν ότι ο, υποτίθεται προοδευτικός, Έλληνας συνεχίζει να απαξιώνει και να υποβαθμίζει το δημόσιο χώρο. Πόσο πρωτόγονη είναι όλη αυτή η αντιαισθητική χαρτούρα. Αν δε νοιαζόμαστε για το δημόσιο χώρο και για το περιβάλλον πώς θα νοιαστούμε για τη χώρα μας, για την ανάπτυξη, για τον διπλανό μας; Αναλωνόμαστε στην εύκολη ρητορεία, και όλα μοιάζουν να κινούνται γύρω από τις μεθόδους και τις πράξεις του παρελθόντος, από τον τρόπο αντίληψης που μας έφερε ως εδώ. Αναρωτιέμαι μήπως το ουσιαστικό δίλημμα αυτών των εκλογών κινείται μεταξύ του εύκολου lifestyle και της άκαμπτης, σκληροπυρηνικής διαλεκτικής παλαιού τύπου. Γιατί, αν είναι πράγματι έτσι, τότε έχουν δίκιο οι οκτώ από τους δέκα φίλους μου που δεν ξέρουν τι να ψηφίσουν.

Τρίτη 1-5-2012